Դաս 7 MS Word - Գրում ենք հայերեն

MS Word –ը գրասենյակի աշխատանքում օգտագործվող MS Office փաթեթի ծրագրերից է:

MS Word –ը գործարկելու համար անհրաժեշտ է կատարել հետևյալ քայլերը.

• մկնիկի ցուցիչը դնել Start մենյուի սեղմակի վրա և բացել մենյուն (սեղմելով մկնիկի ձախ կոճակը)
• ընտրել programs հրամանը
• աջ կողմից բացված պատուհանում ընտրել MS Office գրառումը
• աջ կողմից բացված պատուհանում ընտրել և կատարել MS Word ծրագիրը:

Այս քայլերը օգտագործվում են ցանկացած ծրագիր գործարկելու համար: Ապագայում կտեսնենք, որ ծրագիրը գործարկելու տարբերակները շատ են:

Եվ այսպես, մեր արջև բացած է MS Word-ի պատուհանը: Այստեղ մենք առնչվում ենք առաջին խնդրին` ինչպես ընտրել գրելու լեզուն և տառատեսակը: Եթե գրելու ենք հայերեն, ապա պետք է ապահովել հետևյալը`

• ստեղնաշարը պետք է դարձնել հայերեն
• պետք է ընտրել անհրաժեշտ տառատեսակը (անգլերեն - Font, ռուսերեն - Шрифт):

Հայաստանում այդ նպատակով օգտագործում է KDWin ծրագիրը, որի հետ մանրամասն կծանոթանանք: KDWin ծրագիրը  ներկայացված է լինում պատուհանի ներքեվի աջ անկյունում  դրոշակի տեսկով: Եթե դրոշակը չկա, ապա պետք է գործարկել  KDWin ծրագիրը:  Մենք արդեն նշեցինք, թե ինչպես են գործարկում  ցանկացած ծրագիր: Իսկ հիմա տեսնենք, թե ինչպես են ինտրում լեզուն և տառատեսակը: 

Այսօր կսովորենք, թե ինչպես են ընտրում լեզուն և տառատեսակը: Բաց ենք անում KDWin-ի պատուհանը: Այդ պատուհանի ներքևում կա մի դաշտ, որի աջ կողմում եռանկյունի է: Դա նշանակում է, որ այդ դաշտը պարունակում է ցուցակ, որին ծանոթանալու համար պետք է սեղմել եռանկյան վրա: Ցուցակին ամբողջությամբ ծանոթանալու համար օգտագործում ենք սողնակ:

Լեզուն ընտրելու համար պետք է ընտրել համապատասխան դրոշակ: Հայկական դրոշակները գտնվում են ցուցակի վերնամասում: Նրանք չորսն են, և չորսն էլ նախատեսված են հայերենով գրելու համար: Սակայն ամեն մեկը ունի իր օգտագործման պայմանները: Դրանց մասին ավելի ուշ:

Իսկ այսօր կծանոթանանք առաջին դրոշակին`  ARMENIAN PHONETIC UNICODE-ին: Ընտրելով ARMENIAN PHONETIC UNICODE` դուք որոշում եք կայացնում հայերեն տառերըմուտքագրել անգլերեն տառերի միջոցով: Սակայն դա բավական չէ հայրենովգրելու համար: Մեզ պետք է նաև որոշել տառատեսակը: Դա արվում է այսպես. բացել Format մենյուն, ընտրել և կատարել Font հրամանը: Բացված պատուհանում Font դաշտում ընտրել GHEA Grapalat:

Պետք է ասել, որ թե դրոշակը, թե տառատեսակը ընտրելու եղանակները շատ են, և այն, ինչ մենք սովորեցինք, ամենահասարակը չէ: Բայց հավատացեք իմ փորձին` պետք է սկսել այս տարբերակից:

Փորձենք: Դրոշակը ARMENIAN PHONETIC  UNICODE, տառատեսակը GHEA Grapalat, սեխմում ենք անգլեռեն A տառը ստանում ենք հայերեն Ա, p տառը ստանում ենքհայերեն պ, և ընդամենը 14 տառի տեղ պետք է անգիր անենք:     

Դաս 6 Microsoft Word - ԽՄԲԱԳՐՄԱՆ ՓՈՒԼ

Ինչպե ՞ս փոխել խմբագրման ռեժիմը (տեղադրման կամ փոխարինման)
• Սեղմել ստեղնաշարի Insert կոճակը:

Ինչպե ՞ս բառի մեջ ավելացնել բաց թողնված տառը (տեղադրման ռեժիմում)

• Կուրսորը տեղադրել բաց թողնված տառի տեղում,
• Սեղմել համապատասխան տառը:


 Ինչպե ՞ս ջնջել տառը

• Կուրսորը տեղադրել տառից աջ և սեղմել Backspace ստեղնը
կամ`
• Կուրսորը տեղադրել տառից ձախ և սեղմել Delete ստեղնը :

Ինչպե ՞ս նշել տեքստի հատվածը

• Մկնիկի ձախ կոճակը սեղմած պահելով տեքստի հատվածի սկզբում` մկնիկը սահեցնել այնպես որ ընդգրկվի տեքստի անհրաժեշտ մասը, որից հետո բաց թողնել մկնիկի կոճակը:

Ինչպե ՞ս ջնջել տեքստի հատվածը

•  Նշել  տեքստի հատվածը,
•  Սեղմել  Delete կամ Backspace ստեղնը:

Ինչպե ՞ս ջնջել ներմուծված նկարը

• Մկնիկի ձախ կոճակով սեղմել նկարին,
• Սեղմել Delete ստեղնը:

Ինչպե ՞ս տեղափոխել տեքստի հատվածը

• Նշել տեքստի հատվածը,
• Կատարել Home մենյուի Cut հրամանը,
• Կուրսորը դնել այնտեղ, որտեղ  ուզում ենք  տեղադրել տեքստի հատվածը,
• Կատարել  Home մենյուի Paste հրամանը:

Ինչպե ՞ս պատճենահանել տեքստի հատվածը

•  Նշել տեքստի հատվածը,
•  Կատարել Home մենյուի Copy հրամանը,
•  Կուրսորը դնել այնտեղ, որտեղ ուզում ենք տեղադրել տեքստի հատվածի կրկնօրինակը,
• Կատարել Home մենյուի Paste հրամանը:

Ինչպե ՞ս բաժանել տողը երկու տողի

• Կուրսորը տեղադրել բաժանման մասում,
• Սեղմել Enter ստեղնը:

Ինչպե ՞ս միացնել երկու տող

1. Կուրսորը տեղադրել առաջին տողի վերջում և սեղմել Delete ստեղնը, կամ
2. Կուրսորը տեղադրել երկրորդ տողի սկզբում և սեղմել Backspace ստեղնը:

Ինչպե ՞ս ավելացնել նոր տող տողի վերևում

• Կուրսորը տեղադրել տողի սկզբում,
• Սեղմել Enter ստեղնը:

Ինչպե ՞ս ավելացնել դատարկ տող երկու տողերի միջև

• Կուրսորը տեղադրել առաջին տողի վերջում  կամ  երկրորդ տողի սկզբում,
• Սեղմել Enter ստեղնը:

Դաս 5 Microsoft Word - ՀԱՎԱՔՄԱՆ ՓՈՒԼ

Ինչպե ՞ս կատարել  Microsoft Word ծրագիրը

• Բացել Start մենյուն,
• Կատարել Programs հրամանը,
• Բացված ցուցակում ընտրել Microsoft Office և նրա ցանկից կատարել Microsoft Word ծրագիրը:


Ինչպե ՞ս հավաքել տեքստ որևէ լեզվով.

• Մկնիկի ձախ կոճակով բացել KDWin ծրագրի պատուհանը (որը ներկայցված է դրոշակի տեսքով),
• Բացված պատուհանում ընտրել անհրաժեշտ լեզուն (օրինակ` Armenian Phonetic Unicode հայերեն գրելու համար,
• Home մենյուի  Font դաշտում ընտրել լեզվին համապատասխան տառատեսակը (օրինակ` GHEA Grapalat, կամ Sylfaen),
• Հավաքել տեքստը:

Ինչպե ՞ս տեքստի մեջ ներմուծել սիմվոլներ, որոնք չկան ստեղնաշարի վրա

• Կատարել Insert մենյուի Symbol հրամանը,
• Symbols պատուհանում ընտրել այն Font-ը, որը պարունակում է պահանջվող սիմվոլը,
• Բացված ցուցակում մկնիկի ձախ կոճակով նշել պահանջվող սիմվոլը,
• Սեղմել Insert կոճակը:

Ինչպե ՞ս ներմուծել նկար

• Կատարել Insert մենյուի Pictures->Clip Art հրամանը,
• Բացված պատուհանի մեջ ընտրել անհրաժեշտ պատկերը,
• Սեղմել Insert կոճակը:

Ինչպե ՞ս ներմուծել գեղարվեստական տեքստ

• Կատարել Insert մենյուի Pictures-> WordArt հրամանը,
• Բացված պատուհանի մեջ ընտրել տեքստի տեսակը և սեղմել Ok,
• Բացված պատուհանի մեջ ընտրել անհրաժեշտ լեզուն, հավաքել տեքստը,
• Սեղմել Insert կոճակը:

   
Ինչպե ՞ս պահպանել նոր փաստաթուղթը

• Կատարել Office Button մենյուի Save As հրամանը,
• Բացված պատուհանի File name վանդակում գրել անուն,
• Save in վանդակում ընտրել և բացել այն թղթապանակը, որտեղ պահպանվելու է փաստաթուղթը,
• Սեղմել Save կոճակը:

Ինչպե ՞ս պահպանել ընթացիկ փոփոխությունները

• Կատարել File մենյուի Save հրամանը:

Ինչպե ՞ս բացել գոյություն ունեցող փաստաթուղթը

• Կատարել Office Button մենյուի Open հրամանը,
• Բացված պատուհանում Look in դաշտում ստանալ  այն թղթապանակը, որը պարունակում է տվյալ փաստաթուղթը,
• Նշել փաստաթուղթը,
• Սեղմել Open կոճակը:

Ինչպե ՞ս փակել փաստաթուղթը

• Սեղմել Close  կոճակը
• Պատասխանել Yes փոփոխությունները պահպանելու համար, հակառակ դեպքում պատասխանել No

Ինչպե ՞ս բացել նոր փաստաթուղթ

• Կատարել Office Button մենյուի New հրամանը,
• Բացված պատուհանի General գրպանում ընտրել Blank document փաստաթուղթը ,

Դաս 4 ԱՇԽԱՏԱՆՔԸ ՖԱՅԼԵՐԻ ԵՎ ԹՂԹԱՊԱՆԱԿՆԵՐԻ ՀԵՏ

Ֆայլեր                  Թղթապանակներ

                                                                                            

Ինչպե՞ս ստեղծել թղթապանակ

• Բացել այն թղթապանակը, որտեղ  ստեղծվելու է նոր թղթապանակը,
• Կատարել File մենյուի New Folder հրամանը,
• Ստեղծված թղթապանակին տալ անուն և սեղմել Enter ստեղնը:

Ինչպե ՞ս նշել միանգամից մի քանի ֆայլ կամ թղթապանակ 

1. Մկնիկի ձախ կոճակը սեղմած պահել  օբյեկտի վերին ձախ մասում (բայց ոչ օբյեկտի վրա), հայտնվում է ուղղանկյուն: Ուղղանկյունը ձգել այնպես, որ ընդգրկվեն բոլոր անհրաժեշտ ֆայլերը և թղթապանակները, կամ`

2. Մկնիկի ձախ կոճակով սեղմել խմբի առաջին ֆայլի վրա, այնուհետև սեղմած պահելով Shift ստեղնը, մկնիկի ձախ կոճակով սեղմել վերջին ֆայլի վրա: Արդյունքում կընդգրկվեն բոլոր անհրաժեշտ    ֆայլերը և թղթապանակները: 

3. Եթե ֆայլերը դասավորված են անկանոն, մկնիկի ձախ կոճակը սեղմել նրանցից յուրաքանչյուրի վրա` սեղմած պահելով Ctrl ստեղնը:

Ինչպե ՞ս ջնջել թղթապանակը

• Նշել թղթապանակը, 

• Կատարել File մենյուի Delete հրամանը:  Արդյունքում թղթապանակը հայտնվում է Recycle Bin-ում:

Ինչպե ՞ս վերական•նել ջնջված թղթապանակները, որոնք գտնվում են Recycle Bin-ում 

• Բացել Recycle Bin թղթապանակը, 

• Նշել անհրաժեշտ ֆայլերը կամ թղթապանակները,

• Կատարել File մենյուի Restore հրամանը:

Ինչպե ՞ս ջնջել Recycle Bin-ում գտնվող ֆայլերը կամ թղթապանակները

• Բացել Recycle Bin թղթապանակը,

• Նշել անհրաժեշտ ֆայլերը կամ թղթապանակները, սեղմել Delete կոճակը:

Ինչպե ՞ս ջնջել Recycle Bin-ի ամբողջ պարունակությունը

• Բացել Recycle Bin թղթապանակը,

• Կատարել File մենյուի Empty Recycle Bin հրամանը:

Ինչպե ՞ս վերանվանել ֆայլերը կամ թղթապանակները

• Նշել անհրաժեշտ ֆայլը կամ թղթապանակը,

• Կատարել File մենյուի Rename հրամանը,

• Կատարել կրկնակի click անվան վրա և փոխել ֆայլի անունը:

Ինչպե ՞ս պատճենահանել ֆայլը կամ թղթապանակը 

• Նշել անհրաժեշտ ֆայլը կամ թղթապանակը, 

• Կատարել Edit մենյուի Copy հրամանը,

• Բացել այն թղթապանակը, որտեղ տեղադրելու ենք պատճենը,

• Կատարել Edit մենյուի Paste հրամանը:

Ինչպե ՞ս տեղափոխել ֆայլը կամ թղթապանակը 

• Նշել անհրաժեշտ ֆայլը կամ թղթապանակը, 

• Կատարել Edit մենյուի Cut հրամանը,

• Բացել այն թղթապանակը, որտեղ տեղադրելու ենք ֆայլը կամ թղթապանակը, 

• Կատարել Edit մենյուում  Paste հրամանը:

Ինչպե ՞ս գտնել ֆայլերը կամ թղթապանակները

• Կատարել Start մենյուի Search (կամ Find) Files and Folders հրամանը, 

• Search Results պատուհանում ընտրել All Files and Folders,

• Named պատուհանում գրել այն ֆայլի կամ թղթապանակի անունը, որը հարկավոր է •տնել, ապա Look in պատուհանում գրել կամ նշել այն տիրույթը, որտեղ պետք է փնտրել ֆայլը կամ թղթապանակը:

• Սեղմել Find Now կոճակը: Արդյունքում կբացվի պատուհան, որտեղ կտեսնենք նաև որոնվող ֆայլը, եթե այն գոյություն ունի: Հակառակ դեպքում կտեսնենք “There are no items to show in this view” հաղորդագրությունը:

Ի՞նչ է Shortcut-ը (պիտակը) և ինչպե՞ս օգտագործել այն

Shortcut-ը փոքրիկ ֆայլ է, որը կարճ ուղեցույց է դեպի հարկավոր ֆայլ կամ թղթապանակ: Մեկ ֆայլը կարող է ունենալ մի քանի Shortcut:

Shortcut կարելի է ստեղծել մի քանի եղանակով.

• Եթե ֆայլը ծրագրային է, այսինքն ունի .exe կամ .com ընդլայնում, մկնիկի աջ կոճակը սեղմած պահել ֆայլի վրա և այն սահեցնել Desktop-ի վրա:

• Եթե սովորական ֆայլ է կամ թղթապանակ, ընտրել այն և կատարել File մենյուի Creat Shortcut հրամանը: Այնուհետև մկնիկի ձախ կոճակը սեղմած պահելով ստեղծված ֆայլի կամ թղթապանակի վրա, այն տեղափոխել այնտեղ, որտեղ հարմար է ա

Տեսանյութ

Դաս 3 WINDOWS

                                                                              

  

Համակարգչի բեռնավորվելուց հետո  էկրանին հայտնվում է աշխատանքային սեղանը` Desktop-ը, որտեղ սովորաբար տեղադրվում են առաջին անհրաժեշտության թղթապանակները:    Desktop-ի ներքևի մասում տեղադրված է խնդիրների պանելը` Taskbar-ը(կարմիր սլաք), որի ձախ կողմում գտնվում է Start մենյուն(սև սլաք): Start մենյուն պարունակում է Windows-ի հիմնական հրամանները: Մենյուն բացելու համար կարելի է մկնիկի ձախ կոճակով կատարել click նրա վրա:

ՊԱՏՈՒՀԱՆԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ (Window)

Ֆայլի կամ թղթապանակի բացման արդյունքում առաջանում է պատուհան:

Պատուհանի վերին հատվածի ձախ անկյունում գրվում է պատուհանի անունը, իսկ աջ մասում կա երեք կոճակ.

 (minimize - պատուհանը փոքրացնում է և տեղադրում խնդիրների պանելի   (Taskbar) վրա)

 (maxsimize - (պատուհանը բացում է ամբողջ էկրանի չափով):

            

 close - (պատուհանը փակվում է ):

 restore - (պատուհանը բերում է օգտատերի չափի):

 Պատուհանի վերին հատվածի տակ գտնվում է  Menu-ի տողը (File, Edit և այլն): Մենյուները պարունակում են հրամաններ: Մենյուի հետ աշխատելու համար անհրաժեշտ է բացել այն: Մենյուների տողի տակ գտնվում է գործիքների պանելը, որը պարունակում է մենյուներում հաճախ գործածվող հրամանների կոճակները: 

Office Button մենյուն open, save և print հրամանների համար

Դաս 2 Ի՞ՆՉ Է ՖԱՅԼԸ ԵՎ ԹՂԹԱՊԱՆԱԿԸ

                                                                                                                   

Ֆայլը երկարատև հիշողության որևէ սարքի վրա ստեղծված էլեկտրոնային գրառում է` հավաքածու, որի հետ աշխատում է օպերացիոն համակարգը: Ֆայլն ունի անվանում և ընդլայնում` (օրինակ` Text.doc):
Ընդլայնումը ցույց է տալիս ֆայլի տեսակը կամ այլ կերպ ասած` նրա ստեղծելու նպատակը: Ֆայլի անվանումը կարող է պարունակել մինչև 255 սիմվոլ` տառեր, թվանշաններ, բացառությամբ` \, /, :, *, “”, ?, <, >, ! նիշերի:
Ֆայլը կարելի է նշել, բացել( կամ կատարել):
Ֆայլը նշելու համար մկնիկի ձախ կոճակով մեկ անգամ սեղմել (click) թղթապանակի վրա: Ֆայլը բացելու կամ կատարելու համար կարելի է մկնիկի սլաքը տեղադրել թղթապանակի վրա և կատարել կրկնակի սեղմում մկնիկի ձախ կոճակի վրա (կրկնակի click):     
Թղթապանակը տարածք է երկարատև հիշողության որևէ սարքի վրա, որը պարունակում է տարբեր ֆայլեր կամ ևս թղթապանակներ:
 Երկարատև հիշողության սարքերը նույնպես իրենցից ներկայացնում են թղթապանակներ: Թղթապանակի անունը գրվում է ֆայլի անվանման նման: Օրինակ` կոշտ սկավառակը և ճկուն սկավառակը համապատասխանաբար հիմնականում անվանում են` C: և A::
Թղթապանակը կարելի է նշել կամ բացել:
Թղթապանակը նշելու համար մկնիկի ձախ կոճակով մեկ անգամ սեղմել (click) թղթապանակի վրա: Թղթապանակը բացելու համար կարելի է մկնիկի սլաքը տեղադրել թղթապանակի վրա և կատարել կրկնակի սեղմում մկնիկի ձախ կոճակի վրա (կրկնակի click):      

Դսա 1 ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ: ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

                                ԾԱՆՈԹՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԻ ՀԵՏ

Համակարգիչը ստեղծված է տեղեկատվություն պահպանելու, մշակելու և պահանջվող տեսքով արտաբերելու համար:

Համակարգչի հիմնական սարքերն են `

• համակարգչային բլոկ
• մոնիտոր
• ստեղնաշար (keyboard):

Ցանկության դեպքում այս նվազագույն կառուցվածքը կարելի է ընդարձակել լրացուցիչ սարքերով, որոնք համակարգչային բլոկին միացնում  են հատուկ բնիկների միջոցով (իհարկե համապատասխան գործարկվող ծրագրերի ուղեկցությամբ): 

Տեղեկատվությունը համակարգչում ներկայացվում է թվային տեսքով` 2-ական համակարգում:  Տեղեկատվության նվազագույն միավորն անվանում են Bit (բիթ), որը կարող է ընդունել 0 կամ 1 արժեք:

8Bit = 1Byte: Մեկ Byte–ով կարելի է ներկայացնել ցանկացած սիմվոլ` տառ, թվանշան կամ որևէ այլ նիշ:  B-Byte

1024 B =1 KB K-Կիլո(103)  1024 KB =1 MB  M-Մեգա(106) 1024 MB =1 GB  G-Գիգա(109)

         

Համակարգչային բլոկը ունի է երեք տիպի հիշողություն:

• մշտական
• օպերատիվ
• երկարատև ( CD, ճկուն սկավառակ, կոշտ սկավառակ, ֆլեշ և այլն):

        Մշտական հիշողությունը նախատեսված է համակարգչին միացված ներքին և արտաքին սարքերի, ինչպես նաև օպերատիվ հիշողության աշխատունակության ստուգման համար և ապահովում է օպերացիոն համակարգի ճանաչումն ու նրա բեռնավորումը օպերատիվ հիշողության մեջ:

 Երկարատև հիշողության սարքերը նախատեսված են տեղեկատվության երկարաժամկետ պահպանման համար. տվյալներն այնտեղ պահպանվում են մինչև օգտագործողի կողմից դրանց փոփոխելը կամ ջնջելը:

  Օպերատիվ հիշողությունն այնպիսի հիշողություն է, որն զբաղեցվում է ժամանակի տվյալ պահին գործարկվող ծրագրերի և տվյալների կողմից: Ծրագրից դուրս գալուց կամ մեքենայի վերագործարկումից հետո վերոհիշյալ տվյալներն այնտեղ չեն պահպանվում` ի տարբերություն երկարատև հիշող սարքերի: